حروف مشبّهة بالفعل در عربی

حروف مشبهة بالفعل چیست؟

در زبان عربی حروف هایی وجود دارند که وارد جمله اسمیه می شوند که هر کدام از آنها هدفی دارند. (در درس 5 دهم با ساختار

جمله اسمیه آشنا شده اید). این حروف مأموریتی دارند؛ اینکه نقش و اعراب مبتدا و خبر را تغییر دهند و اینکه با چه هدفی

 می آیندجلوتر دلیل آن را متوجه می شویم.

به این حروف، حروف مشبّهة بالفعل می گویند که در این مقاله قصد داریم آنها و کاربردشان در جمله را بشناسیم  و بفهمیم

 چرا یادگیری این مبحث مهم است.

در انتها برای یادگیری بهتر یک تست ازین درس حل می کنیم. (این مبحث به درس 1 عربی دوازدهم مربوط می شود).

انواع حروف مشبّهة بالفعل:

«إنَّ: همانا، به درستی که»/ «أنَّ: که»/ «لیتَ: کاش»/ «لعلَّ: شاید»/ «کأنَّ: گویی که، گویا، شبیه»/ «لکنَّ: ولی»

یک جمله اسمیه را در نظر بگیرید. مثلا:

اللهُ علیمٌ

الله: مبتدا و مرفوع/ علیمٌ: خبر و  مرفوع 

حال یکی از حروف مشبهة بالفعل وارد این جمله می شود.

إنَّ اللهَ علیمٌ

چه اتفاقی افتاد؟ مبتدا و خبر نقششان تغییر کرد. به این صورت:

إنَّ: حرف مشبَّة بالفعل/ اللهَ: اسم إنَّ و منصوب/ علیمٌ: خبر إنَّ و مرفوع

بنظر باید متوجه تغییرات شده باشید البته باید دقت داشت که خبر، تنها نقشش تغییر می کند اما اعرابش مرفوع باقی می ماند.

(باید در نظر داشت که اعراب (مرفوع، منصوب، مجرور) برای دانش آموزان رشته عمومی کاربردی ندارد و نیازی به یادگیری 

آنها نیست و فقط کافی است تغییر نقش را بدانند. این بخش مربوط به دانش آموزان انسانی و معارف می باشد.)

و اما حروف مشبَّة بالفعل با چه هدفی می آیند و به عبارتی کاربردشان در جمله چیست؟

کابرد حروف مشبَّهة بالفعل:

ابتدا با «إنَّ» شروع می کنیم:

1) «إنَّ» برای تاکید جمله و در ابتدای جمله می آید که به صورت «قطعاً، همانا، به درستیکه، بی گمان» ترجمه می شود.

«إنَّ اللهَ لا یُضیعُ أجر المحسنین.» 

ترجمه: بی گمان خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی کند.

2) «أنَّ» به معنای «که» است و دو جمله را به هم ربط و پیوند می دهد.

قالَ أعلَمُ أنَّ اللهَ علی کُلِّ شیءٍ قدیر.ٌ

ترجمه: گفت می دانم که خدا بر هر چیزی تواناست.

3) «کأنَّ» به معنای «گویی» و «مانند» است و در جمله نشانه «تشبیه» و گاهی «ظنّ و تخمین» می باشد.

«کأنَّ الیاقوتُ و المرجانُ.»

ترجمه: آنان همچون یاقوت و مرجان هستند.

4) لکنَّ: به معنای «ولی» و برای تکمیل پیام جمله و برطرف کردن ابهام از جمله قبلی و رساندن منظور دقیق و کامل استفاده 

می شود.

إنَّ الله لذو فضلٍ علی الناس و لکنَّ أکثر الناس لایشکرونَ.

ترجمه: بی گمان خدا دارای بخشش بر مردم است ولی بیشتر مردم سپاسگزاری نمی کنند.

5) لیتَ: به معنی «کاش» و بیانگر آرزوست. نشانه حسرت یا آرزوی محال است.

«یا لیتنی کُنتُ تراباً.»

ترجمه: ای کاش من خاک بودم.

6) «لعلَّ»: مفهوم «رجاء: امیدواری» را می رساند.

«لعلّکم تعقلونَ»

ترجمه: امید است شما بیندیشید.

پیشنیاز این مبحث چیست و چرا این درس حائز اهمیت است؟

برای اینکه این مبحث را متوجه شوید ابتدا باید مبحث جملات اسمیه و انواع اعراب (انسانی) را بخوانید. دلیل اهمیت این مبحث

این است که آن می تواند در تمام بخش های کنکور (ترجمه، تحلیل صرفی، ضبط حرکات، قواعد) استفاده شود. برای درک بهتراین

 درس، بهتر است یک تست حل کنیم:

نمونه تست مبحث مشبهة بالفعل

عَیِّن الصَّحیح:

• قالَ أعلَمُ أنَّ اللهَ علی کُلِّ شیءٍ قدیر: اسم أنَّ – خبر أنَّ
• إنَّ اللهَ لا یُضیعُ أجرَ المُحسنینَ: اسم إنَّ – خبر إنَّ
• لیتَ مهدیّاً فائز فی المسابقة کرة المنضدة: اسم لیتَ – خبر لیتَ
• کأنَّ المشتری متردِّدٌ فی شراء البضاعة: اسم کأنَّ – خبر کأنَّ

پاسخ: گزینه 4

دلیل رد گزینه‌ها:

گزینه 1: خبر أنَّ کلمه «قدیرٌ» می باشد که مرفوع است. کلمه «کُلّ» مجرور به حرف جر و کلمه «شیءٍ» مضاف الیه می باشد.

گزینه 2: خبر إنَّ «لا یُضیعُ» می باشد و کلمه «أجرَ» مفعول به است.

گزینه 3: خبر لیتَ «فائزٌ» است چرا که «المسابقة» مجرور به حرف جر است.

کلام اخر: 

برای اموزش بیشتر مبحث حروف مشبه بالفعل میتواند دوره تیتان دوازدهم انسانی مشاهده فرمایید .

هم چنین دوره های تیتان آکادمی عربی برای تمامی پایه ها به اموزش جامع عربی که شامل لغات ،ترجمه متن کتاب 

درسی ،قواعد و حل تمرین های کتاب  پرداخته است .  در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی نیز میتوانید با ما درارتباط باشید.