حال و جمله حالیه در عربی (تعریف، انواع، نحوه تشخیص) با مثال

تعریف حال در زبان عربی چیست؟

قید حالت قیدی است که به ما می گوید وضعیت شخصی یا چیزی، هنگام وقوع فعل چگونه است.

برای مثال در جمله “او به آرامی صحبت می کند.” کلمه “به آرامی” قید حالت است و کلمه “او” را هنگام “صحبت کردن” برای ما توصیف می کند.

حال در زبان فارسی

حال رو با صفت اشتباه نگیر!

حال از نظر ظاهر و معنا بسیار شبیه به صفت است و بسیاری این دو نقش را با یکدیگر اشتباه می گیرند. باید توجه کنیم که صفت یکی از ویژگی های ذاتی کلمه ای است که توصیف می شود اما حال، وضعیت آن کلمه فقط هنگام وقوع فعل را بیان می کند و نه در جاهای دیگر!

مثلا در مثال «پوریای خوشحال را دیدم»، “خوشحال” ویژگی ای است که همواره با پوریا همراه است اما به مثال «پوریا را خوشحال دیدم» دقت کنید؛ زمانی که پوریا را “دیدم” خوشحال بود و ممکن است بعد از اینکه از دید من خارج شود، دیگر خوشحال نباشد شایدم باشد، به بعدش دیگر کاریم نداریم!

مثالی دیگر:

یادگیری ساختار فعل در عربی کار”سختی” است و ما “سخت” تلاش می کنیم تا آن را یاد بگیریم.

در این مثال دو کلمه “سخت” داریم.

در جمله اول نقش صفت را دارد زیرا “کارِ یادگیری ساختار فعل در زبان عربی” را توصیف می کند و در جمله دوم حالت و وضعیت “ما” را هنگام تلاش کردن بیان می کند.

حال در زبان عربی

در زبان عربی ساختاری به نام اسلوب حال وجود دارد که از سه جزء اصلی تشکیل می شود:

1.فعل 2. صاحب حال 3. حال

صاحب حال همان اسم یا ضمیری است که حالت آن هنگام وقوع فعل بیان می شود و مانند مضاف و موصوف در جمله نقش می پذیرد.

5 نکته ای که باید در مورد صاحب حال بدانید!

صاحب حال همیشه معرفه و حال همیشه نکره می آید. (مطالعه بیشتر: نحوه تشخیص معرفه و نکره)
حال از نظر جنس (مذکر و مونث) و عدد (مفرد، مثنی، جمع) با صاحب حال مطابقت می کند.
حال یک نقش است اما صاحب حال نقش محسوب نمی شود و در جمله نقش ( فاعل، مفعول، نائب فاعل، و …) می پذیرد.
اگر صاحب حال جمع غیر انسان باشد، حال برای آن به صورت مفرد مونث می آید.
هرگاه اسم استفهام «کیفَ» قبل از فعل قرار گیرد دارای نقش حال می باشد و در جواب آن نیز باید حال آورده شود.

+ کیفَ جاءَ علیٌّ؟ – مَسروراً.

+علی چگونه آمد؟ – با خوشحالی

انواع حال در زبان عربی

حال مفرد

حال مفرد در عربی یک اسم است که چنین ویژگی هایی را دارد:

1. مشتق (اسم فاعل، اسم مفعول، اسم مبالغه، اسمی که معنای وصفی داشته باشد)

2. با علامت منصوب ( ﹷ ـ ﹱ ـ ینِ – ینَ)

3. نکره

جاءَ التّلمیذُ صامتاً: دانش آموز، ساکت آمد

در اینجا «جاءَ»فعل ،«التّلمیذُ» صاحب حال و«صامتاً»حال است .

جاءَ التّلمیذانِ صامِتَینِ

جاءَ التّلامیذُ صامتینَ

جاءَ التِّلمیذاتُ صامتاتٍ. (جمع مونث سالم به جای علامت نصب علامت جر می گیرد)

بازم تفاوتش با صفت رو ببین:

جاءَ التِّلمیذُ الصامتُ: دانش آموزِ ساکت، آمد

جاءَ تلمیذٌ صامتٌ: دانش آموز ساکتی آمد

آموزش مبحث حال

آموزش ویدئویی حال تراز پلاس

مشاهده ویدئو

حال جمله د زبان عربی

به این صورت است که یک جمله، حالت اسم معرفه قبل خود را بیان می کند که به 2 جمله اسمیه و فعلیه تقسیم می شود:

1) حال جمله اسمیه:

ترکیبی از مبتدا و خبر است که حالت اسم معرفه قبل از خود را بیان می کند. شاخص معروفی که در آن

وجود دارد «واو حالیه» است:

فرمول: ..اسم معرفه.. + و + ضمیر منفصل + خبر

جاءَ التّلامیذُ و هم صامتونَ

در اینجا « هم صامتونَ»جمله حالیه است .

دانش آموزان آمدند در حالیکه ساکت بودند.

2) حال جمله فعلیه:

کتاب درسی به آن اشاره نکرده است اما بد نیست که آن را بدانید.

یک فعل حالت اسم معرفه قبل از خود (صاحب حال) را بیان می کند:

فرمول: …. اسم معرفه …. فعل

3 شرطی که این فعل می تواند حال باشد:

با اسم معرفه مطابقت کند.
درباره اسم معرفه توضیح دهد.
نقش دیگری نداشته باشد و زائد باشد.

خَرَجَ النّاسُ الی الشَّوارع یهتفونَ ضدّ المُستکبرینَ

در اینجا «یهتفونَ»جمله حالیه است .

مردم به سوی خیابان ها خارج شدند و ضد مستکبران شعار میدادند.

نکته ترجمه: در ترجمه جمله حالیه ابتدا عبارت (در حالیکه، که) را می نویسیم.

نکته: وقتی حال به صورت جمله می آید اعراب آن محلاًّ منصوب می شود.

منظور از اعراب محلی جمله چیست؟

اعراب جمله همواره محلّی است، یعنی اگر در جمله نقشی بگیرند، حرکات اعراب را نمی پذیرند بلکه فقط در محل رفع و نصب و جزم قرار می گیرند.

تفاوت جمله حالیه با جمله وصفیه

تفاوت آن در این است که جمله حالیه درباره اسم معرفه و جمله وصفیه درمورد اسم نکره توضیح می دهد:

رأیتُ علیّاً یَلعبُ فی السّاحة

در اینجا « علیّاً » اسم معرفه و « یَلعبُ »جمله حالیه است .

علی را دیدم که در میدان بازی می کرد.

رأیتُ طفلاً یَلعبُ فی السّاحة

در اینجا « طفلاً » اسم نکره و « یَلعبُ » جمله حالیه است .

کودکی را دیدم که در میدان بازی میکرد.

حل نمونه تست از مبحث حال

سوال: عیّن الواو «حالیة»:

1) ابتَسِم للحیاة لأَّنَّ المومن بشره فی وجهه و حزنه فی قلبه!

2) خلق الله تبارک و تعالی السّماوات و الأرض بالحقّ!

3) هو الَّذی جعلکم خلائف الأرض و رفعَ بعضَکم فوق بعض درجاتٍ!

4) اجتمع المُجاهدونَ حول القاعد و هو یتکلّم لهم عن المرض الّذی کان أصاب به!

پاسخ تست: گزینه 4

عبارت «هو یتکلّم» حال جمله اسمیه است و «واو» حالیه است.

گزینه 1: «واو» عطف است و دو اسم (تبارک و تعالی) و (السّماوات و الأرض) را به هم وصل می کند.

گزینه 2: هردو «واو» عطف است.

گزینه 3: «واو» نشانه شروع یک جمله جدید و ابتدای جمله جدید است و شرایط واو حالیه را ندارد.

در این مقاله ما به بررسی مبحث حال در زبان عربی پرداختیم که امیدوارم برای شما مفید بوده باشه.

باتوجه به حائز اهمیت بودن این مبحث در پایه دوازدهم و کنکور ، پیشنهاد ما به شما مشاهده دوره تیتان دوازدهم انسانی و دوره تیتان دوازدهم مشترک است.

دوره تیتان دوره جامعی هست که به آموزش قواعد، لغت، ترجمه متن کتاب درسی و حل تمرین های کتاب های درسی برای هر پایه پرداخته است. شما با تهیه این دوره میتوانید عربی را از صفر تا صد به صورت کامل آموزش ببنید و برای امتحاتات پایان ترم و کنکور کاملا مسلط و آماده باشید.

هم چنین برای آموزش نکات تستی کنکور انسانی، پیشنهاد ما به شما پکیج جامع کنکور عربی ویژه رشته انسانی ست.

در صورت نیاز به مشاوره با ما در ارتباط باشید.