حال و انواع آن، جمله حالیه درعربی و 5 نکته‌ در مورد صاحب حال

قید حالت در عربی

قید حالت قیدی است که به ما می‌گوید وضعیت شخصی یا چیزی، هنگام وقوع فعل چگونه است.

برای مثال در جمله “او به آرامی صحبت می‌کند”. کلمه “به آرامی” قید حالت است و “او” را هنگام “صحبت کردن” برای ما توصیف می‌کند.

حال در زبان فارسی

حال رو با صفت اشتباه نگیر!

حال از نظر ظاهر و معنا بسیار شبیه به صفت است و بسیاری این دو نقش را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. باید توجه کنیم که صفت یکی از ویژگی‌های ذاتی کلمه‌ای است که توصیف می‌شود اما حال، وضعیت آن کلمه فقط هنگام وقوع فعل را بیان می‌کند و نه در جاهای دیگر!

مثلا در مثال «پوریای خوشحال را دیدم»، “خوشحال” ویژگی‌ای است که همواره با پوریا همراه است اما در مثال «پوریا را خوشحال دیدم» دقت کنید؛ زمانی که پوریا را “دیدم” خوشحال بود و ممکن است بعد از اینکه از دید من خارج شد، دیگر خوشحال نباشد و یا شاید هم باشد، به بعدش دیگر کاریم نداریم!

مثالی دیگر:

یادگیری ساختار فعل در عربی کار “سختی” است و ما “سخت” تلاش می‌کنیم تا آن را یاد بگیریم.

در این مثال دو کلمه “سخت” داریم.

در جمله اول نقش صفت را دارد زیرا “کارِ یادگیری ساختار فعل در زبان عربی” را توصیف می‌کند و در جمله دوم حالت و وضعیت “ما” را هنگام تلاش کردن بیان می‌کند.

حال در زبان عربی

در زبان عربی ساختاری به نام اسلوب حال وجود دارد که از سه جزء اصلی تشکیل می‌شود:

۱. فعل

۲. صاحب حال

۳. حال

صاحب حال همان اسم یا ضمیری است که حالت آن هنگام وقوع فعل بیان می‌شود و مانند مضاف و موصوف در جمله نقش می‌پذیرد.

5 نکته‌ای که باید در مورد صاحب حال بدانید!

۱. صاحب حال همیشه معرفه و حال همیشه نکره می‌آید.

۲. حال از نظر جنس (مذکر و مونث) و عدد (مفرد، مثنی، جمع) با صاحب حال مطابقت می‌کند.

۳. حال یک نقش است اما صاحب حال نقش محسوب نمی‌شود و در جمله نقش ( فاعل، مفعول، نائب فاعل، و …) می‌پذیرد.

۴. اگر صاحب حال جمع غیر انسان باشد، حال برای آن به صورت مفرد مونث می‌آید.

۵. هرگاه اسم استفهام «کیفَ» قبل از فعل قرار گیرد دارای نقش حال می‌باشد و در جواب آن نیز باید حال آورده شود.

کیفَ جاءَ علیٌّ؟ – مَسروراً.
علی چگونه آمد؟ – با خوشحالی

پیشنهاد مطالعه:

نحوه تشخیص معرفه و نکره

مشاهده مطلب

انواع حال در زبان عربی

۱. حال مفرد

حال مفرد در عربی یک اسم است که چنین ویژگی‌هایی را دارد:

۱. مشتق (اسم فاعل، اسم مفعول، اسم مبالغه، اسمی که معنای وصفی داشته باشد)

۲. با علامت منصوب ( ﹷ ، ﹱ ، ینِ – ینَ)

۳. نکره

جاءَ التّلمیذُ صامتاً: دانش آموز، ساکت آمد.

در اینجا «جاءَ» فعل، «التّلمیذُ» صاحب حال و «صامتاً» حال است .

جاءَ التّلمیذانِ صامِتَینِ
جاءَ التّلامیذُ صامتینَ
جاءَ التِّلمیذاتُ صامتاتٍ. (جمع مونث سالم به جای علامت نصب علامت جر می‌گیرد)

باز هم تفاوتش با صفت را ببینید:

جاءَ التِّلمیذُ الصامتُ: دانش آموزِ ساکت، آمد.
جاءَ تلمیذٌ صامتٌ: دانش آموز ساکتی آمد.

آموزش مبحث حال

آموزش ویدئویی حال تراز پلاس

مشاهده ویدئو

۲. حال جمله

به این صورت است که یک جمله، حالت اسم معرفه قبل خود را بیان می‌کند که به 2 نوع جمله تقسیم می‌شود:

۱. جمله اسمیه

۲. جمله فعلیه

1) حال جمله از نوع جمله اسمیه:

ترکیبی از مبتدا و خبر است که حالت اسم معرفه قبل از خود را بیان می‌کند.

شاخص معروفی که در آن وجود دارد «واو حالیه» است:

فرمول: ..اسم معرفه.. + و + ضمیر منفصل + خبر

جاءَ التّلامیذُ و هم صامتونَ

در اینجا «هم صامتونَ» جمله حالیه است.

دانش آموزان آمدند در حالیکه ساکت بودند.

2) حال جمله از نوع جمله فعلیه:

کتاب درسی به آن اشاره نکرده است اما بد نیست که آن را بدانید.

یک فعل حالت اسم معرفه قبل از خود (صاحب حال) را بیان می‌کند:

فرمول: …. اسم معرفه …. فعل

نکته* شرطی که این فعل می‌تواند حال باشد:

۱. با اسم معرفه مطابقت کند.

۲. درباره اسم معرفه توضیح دهد.

۳. نقش دیگری نداشته باشد و زائد باشد.

خَرَجَ النّاسُ الی الشَّوارع یهتفونَ ضدّ المُستکبرینَ

در اینجا «یهتفونَ» جمله حالیه است.

مردم به سوی خیابان‌ها خارج شدند درحالیکه ضد مستکبران شعار می‌دادند.

نکته ترجمه: در ترجمه جمله حالیه ابتدا عبارت (در حالیکه، که) را می‌نویسیم.

نکته: وقتی حال به صورت جمله می‌آید اعراب آن محلاًّ منصوب می‌شود.

منظور از اعراب محلی جمله چیست؟

اعراب جمله همواره محلّی است، یعنی اگر در جمله نقشی بگیرند، حرکات اعراب را نمی‌پذیرند بلکه فقط در محل رفع و نصب و جزم قرار می‌گیرند.

تفاوت جمله حالیه با جمله وصفیه

تفاوت آن در این است که جمله حالیه درباره اسم معرفه و جمله وصفیه درمورد اسم نکره توضیح می‌دهد:

رأیتُ علیّاً یَلعبُ فی السّاحة

در اینجا «علیّاً» اسم معرفه و «یَلعبُ» جمله حالیه است .

علی را دیدم که در میدان بازی می‌کرد.

رأیتُ طفلاً یَلعبُ فی السّاحة

در اینجا «طفلاً» اسم نکره و «یَلعبُ» جمله حالیه است .

کودکی را دیدم که در میدان بازی می‌کرد.

حل نمونه تست از مبحث حال

عیّن الواو «حالیة»:

۱) ابتَسِم للحیاة لأَّنَّ المومن بشره فی وجهه و حزنه فی قلبه!

۲) خلق الله تبارک و تعالی السّماوات و الأرض بالحقّ!

۳) هو الَّذی جعلکم خلائف الأرض و رفعَ بعضَکم فوق بعض درجاتٍ!

۴) اجتمع المُجاهدونَ حول القاعد و هو یتکلّم لهم عن المرض الّذی کان أصاب به!

پاسخ تست: گزینه 4

عبارت «هو یتکلّم» حال از نوع جمله اسمیه است و «واو» حالیه است.

گزینه ۱: «واو» عطف است و دو اسم (تبارک و تعالی) و (السّماوات و الأرض) را به هم وصل می‌کند.

گزینه ۲: هردو «واو» عطف است.

گزینه ۳: «واو» نشانه شروع یک جمله جدید و ابتدای جمله جدید است و شرایط واو حالیه را ندارد.

در این مقاله ما به بررسی مبحث حال در زبان عربی پرداختیم که امیدوارم برای شما مفید بوده باشه.

باتوجه به حائز اهمیت بودن این مبحث در پایه دوازدهم و کنکور ، پیشنهاد ما به شما مشاهده دوره تیتان دوازدهم انسانی و دوره تیتان دوازدهم مشترک است.

دوره تیتان دوره جامعی است که به آموزش قواعد، لغت، ترجمه متن کتاب درسی و حل تمرین‌های کتاب‌های درسی برای هر پایه پرداخته است.

شما با تهیه این دوره می‌توانید عربی را از صفر تا صد به صورت کامل آموزش ببنید و برای امتحاتات پایان ترم و کنکور کاملا مسلط و آماده باشید.

همچنین برای آموزش نکات تستی کنکور انسانی، پیشنهاد ما به شما پکیج جامع کنکور عربی ویژه رشته انسانی است.