تشخیص معرفه و نکره + مثال

در این مقاله می‌خواهیم بدانیم که منظور از معرفه و نکره چیست و با انواع معرفه آشنا شویم چرا که اسم‌های معرفه تعداد محدودی هستند که با دانستن آنها می‌توانیم اسم‌های نکره را نیز تشخیص دهیم و یاد بگیریم که چطور آنها را ترجمه کنیم؛ در انتها نیز مثالی از این قسمت را باهم بررسی می‌کنیم.

منظور از اسم‌های معرفه و نکره چیست؟

در عنوان عمداْ کلمه اسم را مطرح کرده‌ام چرا که در تقسیم بندی معرفه و نکره سر و کار ما با اسم‌ها است و به کلمات دیگر کاری نداریم.

در کلام ممکن است از کسی یا چیزی صحبت کنیم که برای ما یا برای شنونده شناخته شده‌ باشد؛ به چنین اسم‌هایی معرفه می‌گویند.

به مثال زیر دقت کنید:

• رأیتُ “الرجلَ” في الشّارع: “مرد” را در خیابان دیدم.

در این مثال ابهامی وجود ندارد و مرد برای ما و شنونده، شناس است. و اما مثال زیر:

• رأیتُ “رجلاً” في الشّارع: “مردی” را در خیابان دیدم.

این مثال دارای ابهام است و از آهنگ کلمه «مردی» متوجه می‌شویم که برایمان ناشناس است.

به اسم‌های ناشناس در عربی نکره می‌گوییم و علامت این نوع اسم‌ها تنوین است.

انواع اسم‌های معرفه

اسم‌های معرفه شش نوع هستند اما کتاب درسی شما به دو مورد بیشتر اشاره نکرده است و بقیه این اسم‌ها مربوط به نظام قدیم می‌شوند:

۱) اسم علم «معرّف بالعلمیة»:

اسم‌هایی هستند که صرفاً متعلّق به یک شخص، چیز، و یا جای خاصی هستند.

اسم‌های شناسنامه‌ای، اسم شهرها، کشورها، رودها، کوه‌ها و… نمونه‌هایی از این مدل اسم هستند. مثال: ترکیه، مرتضی، کارون، ایران، شیراز، الله و…

تنوین مخصوص اسم‌های نکره است اما اگر اسم‌های علم تنوین بگیرند هیچ تاثیری بر آنها ندارد و همواره معرفه باقی می‌مانند.

۲) معرفه به ال:

در زبان عربی هر اسمی که «ال» داشته باشد، معرفه به «ال» است و اسم‌های نکره نیز زمانی که «ال» بگیرند، تبدیل به معرفه می‌شوند.

طالبٌ (نکره) ← الطّالب (معرفه)

نکته: اسم‌های مثنی و جمع مذکر سالم توانایی تنوین گرفتن ندارند، بنابراین همین که «ال» نگیرند، نکره به حساب می‌آیند.

بد نیست در مورد معرفه‌های دیگر نیز بدانید زیرا با دانستن آنها در تشخیص معرفه از نکره کمتر دچار ابهام می‌شوید:

۱. اسم‌های علم

۲. اسم‌های «ال» دار

۳. ضمایر

۴. موصولات

۵. اسم‌های اشاره

۶. معرفه به اضافه

منظور از معرفه به اضافه، ترکیب‌های اضافی‌ای است که مضاف‌الیه آن یکی از اسم‌های معرفه باشد.

در اینصورت مضاف تبدیل به معرفه می‌شود که به آن «معرفه به اضافه» می‌گویند.

• محافظة (معرفه به اضافه) ← مازندران (معرفه): استان مازندران

چطور معرفه و نکره را ترجمه کنیم؟

اگر به مثال‌ها دقت کرده باشید در ترجمه اسم‌های نکره «یک، ی» می‌آید اما اسم‌های معرفه عادی ترجمه می‌شوند.

• جبلٌ: یک کوه، کوهی (نکره) ← الجبل: کوه (معرفه)

و کلام آخر این است که هر اسمی که معرفه نباشد نکره است. تمرینی باهم حل کنیم:

تمرین

عیّن ما فیه معرّف بالعلمیّة:

۱) إنّه رجُلٌ صادق في كلامه مع الآخرین!                       

۲) أنشد الشّعراء الإیرانیّون أشعاراً عن حبّ الوطن!

۳) استغفروا ربّکم فهو الغفّار الرحیم!

۴) هذه الشّجرة تنمو فی منطقة بجنوب آسیا!

پاسخ: گزینه 4

تحلیل: در گزینه «1» صادق صفت است و اسم یک شخص نیست. در گزینه 2 «الإیرانیّون» صفت است چرا که ی نسبت گرفته و معرفه به علم نمی‌باشد. گزینه «3» الغفّار و الرحیم نیز صفت هستند.

در گزینه «4» آسیا معرفه به علم است.

کلام اخر: 

در این مقاله به بررسی مبحث معرفه و نکره که یکی از مباحث درس عربی در پایه‌ی یازدهم است، پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.

با شرکت در دوره تیتان یازدهم انسانی و دوره تیتان یازدهم ریاضی و تجربی می‌توانید این مبحث را به صورت کامل آموزش ببینید و دیگر نگران نمره این بخش از قواعد در امتحان نهایی نباشید.

دوره تیتان اکادمی عربی بهترین فرصت برای یادگیری عربی به صورت جامع می‌باشد این دوره به اموزش قواعد، لغت، ترجمه متن کتاب درسی و حل تمرین کتاب پرداخته است.