همه چیز درمورد افعال ناقصه

افعال ناقصه یا “فعل ناقص” در عربی انواع مختلفی دارند. معادل افعال ناقصه در فارسی فعلهای اسنادی هستند: «است، بود، شد، گشت، گردید». فعلهای اسنادی افعالی هستند که صفت یا حالتی را به کسی یا چیزی نسبت میدهند.
در این مقاله میخواهیم بدانیم که در زبان عربی افعال ناقصه چه فعلهایی هستند، فرق افعال ناقصه و افعال تامه را بدانیم و با ویژگیهای اسم و خبر افعال ناقصه آشنا شویم و بدانیم که افعال ناقصه چگونه ترجمه میشوند.
فهرست مطالب
دانش آموزان رشتههای ریاضی و تجربی لازم نیست که اعراب افعال ناقصه را بدانند چرا که در کتابهای درسیشان به این موضوع اشاره نشده است و بیشتر روی معانی افعال ناقصه تمرکز کرده است. اما دانش آموزان رشته انسانی لازم است اعراب اسم و خبر افعال ناقصه را بدانند و به تمامی نکاتی که در این مقاله اشاره شده است، دقت نمایند.
انواع فعلهای ناقصه در عربی
به فعلهای «کانَ، لیس، صارَ، أصبحَ» افعال ناقصه میگویند. به مثالهای زیر دقت کن:
۱. کانَ أبی رجُلاً محترماً لدی الجمیع.
۲. لیسَ الصبرُ قبیحاً.
۳. أنزَلَ من السَّماء ماءً فتُصبحُ الأرضُ مخضرةً.
۴. نَظَفَ الطّلّاب مدرستهم، فصارت المدرسة نظیفة.
ترجمه افعال ناقصه به فارسی
حالا به ترجمه این افعال توجه کن:
۱. پدرم مرد محترمی نزد همه بود.
۲. صبر کردن، عمل زشتی نیست.
۳. از آسمان آبی بارید پس زمین سرسبز میشود.
۴. دانش آموزان مدرسهشان را تمیز کردند و مدرسه تمیز شد.
آیا در افعال ناقصه باید به دنبال فاعل و مفعول باشیم؟
با دیدن لفظ «فعل» در افعال ناقصه شاید بخواهید به دنبال فاعل و مفعول بگردید ولی خبر مهم این است که افعال ناقصه وارد جمله اسمیه میشوند و در واقع اسم و خبر میگیرند و با این دو، معنایشان کامل میشود، به همین منظور به آنها افعال ناقصه میگویند.
منظور از افعال تامه در عربی چیست؟
فعلهایی که به معنی انجام کاری هستند: «کَتَبَ: نوشت»، « اِستَخرَجَ: استخراج کرد»، «دَرَّسَ: درس داد» و فاعل و بعضاً مفعول میگیرند، فعلهای تامّه یا افعال تام میگویند.
آیا فعلهای ناقصه صرف میشوند؟
فعلهای ناقصه مانند همه فعلهای دیگر صرف میشوند و به این نکته دقت کنید که صرفشان در بعضی صیغهها شکلهای متفاوتی به خود میگیرد یعنی ممکن است تغییری در ریشه فعل به وجود آید. بنابراین بهتر است شکل صرف شدن تمام صیغههای این افعال را به خاطر بسپارید.
صرف افعال ناقصه در عربی
فعل " کانَ "
ماضی ها
غائب
کانَ | کانتْ |
کانا | کانَتا |
کانوا | کُنَّ |
مخاطب
کُنتَ | کُنتِ |
کُنتما | کُنتما |
کُنتم | کُنتُنَّ |
متکلم
کُنتُ | کُنّا |
مضارع ها
غائب
یَکونُ | تَکونُ |
یَکونانِ | تَکونانِ |
یَکونونَ | یَکُنَّ |
مخاطب
تَکونُ | تَکونینَ |
تَکونانِ | تَکونانِ |
تَکونونَ | تَکُنَّ |
متکلم
أکونُ | نَکونُ |
معانی مختلف فعل «کانَ» در عربی
مفهوم داشتن: کانَ + لِ / عندَ / لَدَی:
- کانَ لهم/ عندهم/ لدیهم بیت کبیرةٌ: خانه بزرگی داشتند.
ماضی بعید: کانَ + ماضی:
- کُنتُ تَعَلَّمتُ دروسی من معلمٍ حاذقٍ: درسهایم را از معلمی ماهر آموختهبودم.
ماضی استمراری: کانَ + مضارع:
- کُنتُ اُفتِّشُ عن المُعجمِ: دنبال فرهنگ لغت میگشتم.
فعل " لیسَ "
این فعل فقط در ماضی صرف میشود و حالت مضارع ندارد.
غائب
لیسَ | لیسَتْ |
لَیسا | لَیسَتا |
لَیسوا | لَسنَ |
مخاطب
لَستَ | لَستِ |
لَستُما | لَستُما |
لَستُم | لَستُنَّ |
متکلم
لَستُ | لَسنا |
فعل " صارَ "
ماضی ها
غائب
صارَ | صارَتْ |
صارا | صارَتا |
صاروا | صِرنَ |
مخاطب
صِرتَ | صِرتِ |
صِرتُما | صِرتُما |
صِرتُم | صِرتُنَّ |
متکلم
صِرتُ | صِرنا |
مضارع
غائب
یَصیرُ | تَصیرُ |
یَصیرانِ | تَصیرانِ |
یَصیرونَ | یَصِرنَ |
مخاطب
تَصیرُ | تَصیرینَ |
تَصیرانِ | تَصیرانِ |
تَصیرونَ | تَصِرنَ |
متکلم
أصیرُ | نَصیرُ |
فعل " أصبَحَ "
ماضی غائب
أصبَحَ | أصبَحَتْ |
أصبَحا | أصبَحَتا |
أصبَحوا | أصبَحنَ |
مخاطب
أصبَحتَ | أصبَحتِ |
أصبَحتُما | أصبَحتُما |
أصبَحتُم | أصبَحتُنَّ |
متکلم
أصبَحتُ | أصبَحنا |
مضارع
غائب
یُصبِحُ | تُصبِحُ |
یُصبِحانِ | تُصبِحانِ |
یُصبِحونَ | یُصبِحنَ |
مخاطب
تُصبِحُ | تُصبِحینَ |
تُصبِحانِ | تُصبِحانِ |
تُصبِحونَ | تُصبِحنَ |
متکلم
أصبِحُ | نُصبِحُ |
آموزش رایگان افعال ناقصه و حل تست
اسم و خبر افعال ناقصه
افعال ناقصه وارد جمله اسمیه میشوند و اعراب مبتدا و خبر را تغییر میدهند. آنها وظیفهشان این است که نقش مبتدا را به عنوان اسم خود تغییر دهند اما اعرابش را تغییر نمیدهند و خبر را به عنوان خبر خود منصوب میگردانند.
به مثالها دقت کن:
- الطالبُ مُجدٌّ ⇐ کانَ الطالبُ مُجِدّاً: دانش آموز کوشا بود.
در اینجا «الطالبُ» مبتدا و مرفوع، «مُجدٌّ» خبر و مرفوع ⇐ «کانَ» فعل ناقصه، «الطالبُ» اسم کان و مرفوع، «مُجِدّاً» خبر کان و منصوب است.
- التَّلامیذُ مَسرورونَ ⇐ لیس التَّلامیذُ مسرورینَ
در اینجا «االتَّلامیذُ» مبتدا و مرفوع، «مَسرورونَ» خبر و مرفوع ⇐ «لیس» فعل ناقصه، «التَّلامیذُ» اسم لیس و مرفوع، «مسرورینَ» خبر لیس و منصوب است.
نکته: این افعال ممکن است در وسط جمله بیایند و اسمشان بصورت ضمیر بارز درونشان ظاهر شود مثل:
- الطلاّبُ کانَ مُجِدّاً
در اینجا «الطلاّبُ» مبتدا، «کانَ» اسم کان هو مستر، «مُجِدّاً»خبر کان و منصوب است.
- التَّلامیذُ لیسوا مسرورینَ
در اینجا «التَّلامیذُ» مبتدا، «لیسوا» اسم لیس و محلا مرفوع ، «مسرورینَ» خبر لیس و منصوب است.
چرا موضوع فعل ناقص بسیار مهم است؟
موضوعی که در افعال ناقصه مهم است معانی آنها است و اشکال مختلفی را که میتوان فعل کان را در جملات مختلف ترجمه کرد. در ادامه و برای فهم بهتر موضوع برای شما یک نمونه تمرین قرار دادهایم:
حل یک نمونه تمرین افعال ناقصه
گزینه صحیح در ترجمه عبارت را مشخص کنید:
«کُنتُ تَعَوَّدتُ أن أتلوَ آیاتِ من القرآنِ قبل أن أنام!»
۱. عادت من این بود که آیاتی از قرآن را قبل از خواب تلاوت کنم!
۲. عادت میکردم که آیههایی از قرآن را قبل از اینکه بخوابم تلاوت کنم!
۳. عادت کرده بودم که آیاتی از قرآن را قبل از اینکه بخوابم تلاوت کنم!
۴. قبل از اینکه بخوابم عادت داشتم که آیات قرآنی را تلاوت کنم!
پاسخ: گزینه ۳ صحیح است.
«تَعَوَّدتُ» فعل ماضی است، کانَ + فعل ماضی معادل ماضی بعید است که ترجمه درست: «عادت کرده بودم» میباشد.
در این مقاله به بررسی مبحث افعال ناقصه و کاربرد آن به همراه مثال پرداختیم امیدوارم برای شما مفید بوده باشد.
با شرکت در دوره تیتان یازدهم انسانی و دوره تیتان یازدهم ریاضی و تجربی میتوانید مبحث افعال ناقصه را به صورت کامل آموزش ببینید و دیگر نگران نمره این بخش از قواعد در امتحان نهایی نباشید.
دوره تیتان اکادمی عربی بهترین فرصت برای یادگیری عربی به صورت جامع میباشد این دوره به اموزش قواعد، لغت، ترجمه متن کتاب درسی و حل تمرین کتاب پرداخته است.
مشاوره رایگان و رفع اشکال
در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتر در باکس پایین اطلاعات خود را وارد کرده تا مشاورین تیم آکادمی عربی خیلی سریع با شما تماس گیرند.
همچنین میتوانید نظرات خود را در قسمت دیدگاهها برای ما بنویسید؛ و برای رفع اشکال درسی خود عضو سوپر گروه رفع اشکال رایگان آکادمی عربی شوید.
درخواست مشاوره رایگان

دیدگاهتان را بنویسید