اعراب فعل مضارع در عربی

حتما برایتان سوال به وجود آمد که منظور از حالت عادی اعراب چیست؟

زمانی که حروف عامل یعنی حروف ناصبه و جازمه قبل از فعل مضارع نیامده باشد فعل مضارع در حالت طبیعی خودش وجود دارد؛ یعنی اعراب آن مرفوع است.

انواع اعراب فعل مضارع:

۱. اعراب فعل مضارع از نوع مرفوع

اعراب مرفوع چیست؟

اعراب مرفوع در فعل مضارع حرکت ضمّه ﹹ  و نون اعراب یا نون عِوَض رفع است. پس برای سریعتر تشخیص دادن فعل مضارع 

با خودت بگو:

فعل مضارع یا ﹹ داره یا نون داره.

• یَذهَبُ: می‌رود، تَذهَبونَ: می‌روید.

ضَمّه در انتهای یَذهَبُ و نون در تَذهَبونَ نشانه مرفوع بودن فعل مضارع است.

نکته: “ن” در جمع‌های مونث نون اعراب نیست بلکه نون ضمیر است در نتیجه انتهای آن هیچگاه تغییر نمی‌کند. 

• یَذهَبنَ، تَذهَبنَ

اگر می‌پرسید پس اعراب مرفوع در این دو جمع مونث چیست؟ باید بگویم که این دو فعل مبنی هستند یعنی اعرابشان محلی است.

اعراب محلی یعنی فقط در محل اعراب رفع و در مواقعی نصب و جزم قرار می‌گیرند اما در ظاهر همواره به همین شکل و بدون تغییر باقی می‌مانند.

• هولاء یَذهَبنَ: (یَذهَبنَ: محلاً مرفوع)

فعل مضارع از حالت عادی خارج می‌شود.

۲. اعراب فعل مضارع از نوع منصوب

در اینجا حروف ناصبه ساز را قبل از فعل مضارع مشاهده می‌کنیم:

«أن: که، لن: هرگز، کی/ لِکَی، حتّی، لِ: تا، برای اینکه» + فعل مضارع

سوال: در اعراب فعل مضارع، اعراب منصوب چیست؟

اعراب منصوب در فعل مضارع حرکت فتحه ﹷ و حذف نون اعراب یا نون عِوَض رفع است.

• أن نَذهَبَ، لِتَذهَبا، حَتّی تَذهَبنَ (محلاً منصوب)

جالبه که بدانید این حروف علاوه بر اعراب فعل مضارع، ترجمه فعل مضارع را نیز تغییر می‌دهند و به زمان مضارع التزامی تبدیل می‌کنند.

• أن تَذهَبی: که بروی

نکته: حرف “لَن” مستقبل ساز منفی است.

• لَن یَنجحُوا: هرگز موفق نخواهند شد.

۳. اعراب فعل مضارع از نوع مجزوم

حروف جازمه در اعراب فعل مضارع چه حروفی هستند؟

۱. مجزوم کننده‌ی يک فعل: لم، لمّا، لام امر، لاي ناهيه

۲. مجزوم کننده‌ی دو فعل (ادوات شرط): إن، مَن، ما، إذا

فعل اول را «فعل شرط» و فعل دوم را «جواب شرط» مي‌گويند. این مبحث را می‌توانید با کلیک بر روی مقاله اسلوب شرط آن را مطالعه کنید.

سوال: اعراب مجزوم چیست؟

اعراب مجزوم در فعل مضارع حرکت سکون ﹿ و حذف نون اعراب یا نون عِوَض رفع است.

• لَم/ لَمّا یَذهَبْ: نرفت
• لِیَذهَبوا: باید بروند
• لا تَذهَبا: نروید

به تاثیر ترجمه هر حروف قبل از فعل مضارع دقت کنید.

نكته: در فارسي، «فعل شرط» غالباً به‌صورت مضارع التزامي و «فعل جواب شرط» غالباً به شکل مضارع ساده (اخباری) ترجمه می‌شود.

• إن تَدرُسوا تَنجَحوا: اگر درس بخوانید، موفق می‌شوید.

سوال: چگونه «لِ» ناصبه را از «لِ» جازمه تشخیص دهیم؟

در مقاله‌ی تشخیص انواع لام در عربی به صورت کامل توضیح دادم؛ می‌توانید با کلیک بر روی آن مقاله را مطالعه کنید.

کلام اخر:

در این مقاله به بررسی مبحث اعراب فعل مضارع که یکی از مباحث درس عربی در پایه‌ی یازدهم است، پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.

با شرکت در دوره تیتان یازدهم انسانی و دوره تیتان یازدهم ریاضی و تجربی می‌توانید این مبحث را به صورت کامل آموزش ببینید و دیگر نگران نمره این بخش از قواعد در امتحان نهایی نباشید.

دوره تیتان اکادمی عربی بهترین فرصت برای یادگیری عربی به صورت جامع می‌باشد این دوره به اموزش قواعد، لغت، ترجمه متن کتاب درسی و حل تمرین کتاب پرداخته است.