مضاف و مضاف الیه در عربی + 5 تمرین با پاسخ تشریحی
مضاف و مضاف الیه یکی از ساختارهای مهم در زبان عربی است که برای بیان مالکیت، تعلق یا ارتباط میان دو اسم به کار می‌رود. این ترکیب از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود: ۱- مضاف و ۲- مضافالیه.
هر کدام از این دو نقش خاصی دارند که در ادامه به‌طور کامل توضیح داده می‌شود.
فهرست مطالب
۱. مضاف در عربی چیست؟
کلمه‌ای است که معنای آن به تنهایی کامل نیست و برای تکمیل معنا نیاز به کلمه دیگری دارد که مضافالیه نامیده می‌شود.
مثال مضاف در عربی:
کتابُ الطّالبِ: کلمه «کتاب» به تنهایی کامل نیست و نیاز دارد که مشخص شود این کتاب متعلق به چه کسی است.
۲. مضافالیه در عربی چیست؟
مضافالیه، کلمه‌ای است که به مضاف اضافه می‌شود و معنای آن را مشخص می‌کند.
مثال مضاف الیه در عربی:
در جمله بابُ البیتِ، کلمه «البیتِ» مضافالیه است که مشخص می‌کند این درب، متعلق به خانه است.
نکته:
ترکیب مضاف و مضافالیه در عربی یک رابطه بین دو اسم ایجاد می‌کند که اسم دوم (مضافالیه) همیشه به حالت مجرور است.
تمرین ۱:
در جملات زیر، مضاف و مضافالیه را مشخص کنید:
۱- بابُ المسجدِ مفتوحٌ.
۲- قرأتُ کتابَ المعلّمِ.
۳- فی غرفةِ الطّالبِ کرسیٌّ.
ویژگی‌های مضاف و مضافالیه
مضاف و مضافالیه در زبان عربی هر کدام دارای خصوصیات و ویژگی‌های خاصی هستند که در ادامه به بررسی ویژگی هرکدام می‌پردازیم:
ویژگی‌های مضاف در عربی:
۱- مضاف نمی‌تواند “ال” بگیرد.
مثال:
کتابُ الطّالبِ (صحیح)، الکتابُ الطّالبِ (نادرست).
۲- مضاف نمی‌تواند تنوین بگیرد.
مثال:
بابُ بیتٍ (صحیح)، بابٌ بیتٍ (نادرست).
۳- اعراب مضاف بر اساس نقش آن در جمله تغییر می‌کند.
مثال:
هذا کتابُ الطّالبِ (مرفوع).
رأیتُ کتابَ الطّالبِ (منصوب).
مررتُ بکتابِ الطّالبِ (مجرور).
ویژگی‌های مضافالیه در عربی:
۱- مضافالیه همیشه مجرور است.
این جرّ می‌تواند با کسره یا به وسیله حرف جر یا تنوین ظاهر شود.
مثال:
رأیتُ بابَ البیتِ.
مررتُ بحدیقةِ المنزلِ.
۲- مضافالیه ممکن است معرفه یا نکره باشد.
معرفه: کتابُ الطّالبِ.
نکره: بابُ بیتٍ.
مضاف و مضافالیه در عربی
مضاف و مضافالیه در جملات متفاوت ترکیبات مختلفی می‌توانند ایجاد کنند که در ادامه آنها را بیان می‌کنیم:
۱- ترکیب ملکی (الإضافة المَلکیة):
این نوع ترکیب نشان‌دهنده مالکیت است.
مثال:
سیارةُ المعلّمِ: این ترکیب نشان می‌دهد که ماشین متعلق به معلم است.
۲- ترکیب بیانی (الإضافة البیانیة):
در این ترکیب، مضافالیه اطلاعات بیشتری درباره مضاف می‌دهد.
مثال:
لباسُ صوفٍ: این ترکیب بیان می‌کند که لباس از جنس پشم است.
۳- ترکیب زمانی و مکانی (الإضافة الزمانیة و المکانیة):
این ترکیب اضافی، برای بیان زمان یا مکان استفاده می‌شود.
مثال:
وقتُ الصّلاةِ: زمان نماز.
بابُ المسجدِ: درب مسجد.
اعراب مضاف و مضافالیه در جمله
ترکیب مضاف و مضافالیه در عربی می‌تواند اعراب‌های مختلفی در جمله داشته باشد که شامل موارد زیر است:
۱- اعراب مضاف:
مضاف بر اساس نقش نحوی خود در جمله اعراب می‌گیرد:
کتابُ الطّالبِ علی الطّاولةِ. (مرفوع).
رأیتُ کتابَ الطّالبِ. (منصوب).
مررتُ بکتابِ الطّالبِ. (مجرور).
۲- اعراب مضافالیه:
مضافالیه همیشه مجرور است، چه با کسره چه با تنوین.
مثال:
رأیتُ کتابَ رجلٍ.
تمرین ۲:
کلمات زیر را اعراب‌گذاری کنید:
1- هذا کتابُ الطّالبِ.
2- رأیتُ دفترَ المعلّمِ.
3- مررتُ بحدیقةِ المنزلِ.
روش تشخیص مضاف و مضافالیه در جمله
مضاف همیشه بدون “ال” و “تنوین” است.
مضافالیه معمولاً معرفه، کلمه‌ای است که به‌وسیله‌ی مضاف به آن اشاره می‌شود.
مثال تشخیص مضاف و مضافالیه:
کتاب الطلاب: “کتاب” مضاف و “الطلاب” مضافالیه است.
تفاوت مضاف با صفت
ترکیب موصوف و صفت با مضاف و مضافالیه در عربی دارای تفاوت‌هایی هستند که البته گاهی دانش آموزان در تشخیص آن دچار چالش می‌شوند.
صفت: ویژگی یا ویژگی‌های یک اسم را توصیف می‌کند.
مضاف: اسم اول در ترکیب‌های “مضاف و مضاف الیه” است که رابطه‌ای خاص میان دو اسم ایجاد می‌کند.
مثال:
کتاب جمیل (صفت)
در این مثال، “جمیل” ویژگی کتاب را توصیف می‌کند، در حالی که “کتاب الطلاب” یک ترکیب مضاف و مضافالیه است که نشان‌دهنده مالکیت است.
پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با موصوف و صفت حتما مقاله زیر را مطالعه نمایید:
حل چند تست از مضاف و مضافالیه با جواب
تست ۱:
در جمله «کتابُ الطلابِ»، اعراب کدام قسمت صحیح است؟
الف) کتابُ مرفوع، الطلابِ مجرور
ب) کتابُ مجرور، الطلابِ مرفوع
ج) کتابُ منصوب، الطلابِ مجرور
د) کتابُ مجرور، الطلابِ منصوب
پاسخ: الف) کتابُ مرفوع، الطلابِ مجرور
تحلیل: در این ترکیب، “کتاب” به‌عنوان مضاف مرفوع و “الطلابِ” به‌عنوان مضافالیه مجرور است.
تست ۲:
در جمله «قلمُ المعلمِ جمیل»، چه رابطه‌ای بین «قلم» و «المعلم» وجود دارد؟
الف) مضاف و مضافالیه
ب) مضاف و صفت
ج) مبتدا و خبر
د) فعل و فاعل
پاسخ: الف) مضاف و مضافالیه
تحلیل: در این ترکیب، “قلم” مضاف و “المعلمِ” مضافالیه است.
تست ۳:
در جمله «قلمُ الطفلِ جدید»، “الطفلِ” چه نقشی دارد؟
الف) مضاف
ب) مضافالیه
ج) صفت
د) مبتدا
پاسخ: ب) مضافالیه
تحلیل: “الطفلِ” به عنوان مضافالیه است که نشان‌دهنده تعلق “قلم” به “طفل” است.
در این مقاله از آکادمی عربی به بررسی کامل موضوع مضاف و مضافالیه در زبان عربی، ویژگی‌ها، اعراب و روش تشخیص آنها در جمله پرداختیم که امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.
همچنین شما می‌توانید نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌ها برای ما بنویسید؛ و برای رفع اشکال درسی خود عضو سوپر گروه رفع اشکال رایگان آکادمی عربی شوید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
۶ روش یادگیری و حفظ ترجمه لغات عربی
ترجمه لغات عربی و یادگیری آنها یکی از چالش‌های مهم برای دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی و به ویژه برای دانش‌آموزان کنکوری است، در این مقاله از آکادمی عربی چند راهکار مؤثر برای یادگیری و حفظ لغات عربی آورده شده است.
روش 10 ثانیهای حل سوالات ترجمه عربی به فارسی
موصوف و صفت در زبان عربی + 10 تمرین با پاسخ تشریحی
انواع اسم در عربی + 10 تمرین با پاسخ
مبتدا و خبر در عربی و انواع آن + 20 تمرین با پاسخ تشریحی
فعل مستقبل در عربی
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنون از خانم صمدی خیلی کاربردی و مفید بود