محل اعرابی یا نقش کلمات در عربی چیست؟

زمانی که از محل اعرابی یا اعراب کلمات صحبت میکنیم، ذهنمان سریعا باید به سراغ نقش کلمات برود، اینکه جایگاه یا نقش هر کلمه در جمله عربی چیست.
همانطور که کارکنان مربوط به هر شغلی یونیفرم مخصوص خود را میپوشند، اِعراب را هم مانند یونیفرمی در نظر بگیرید که کلمات با توجه به نقش یا وظیفهای که در جمله دارند اعراب مخصوص به خود را میپوشند.
در این مقاله به توضیح کامل تعریف محل اعرابی، انواع محل اعرابی، نحوه تشخیص اعراب و نقش کلمات و حل چند مثال از موضوع محل اعرابی خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
* برای دیدن آموزش ویدیویی رایگان محل اعرابی کلیلک کنید.
اعراب کلمات چیست؟
کلمات با توجه به نقشی که در جمله ایفا میکنند، علامت متناسب با نقش مورد نظر، در انتهایشان پدیدار میشود که به ان اعراب میگویند.
انواع اعراب را در زیر به تفصیل بررسی میکنیم.
انواع محل اعرابی چیست؟
در زبان عربی، بر اساس نقش هر کلمه اعراب خاصی برای آن استفاده میشود، در برخی از موارد تشخیص محل اعرابی یک کلمه دشوار است. به همین دلیل در مورد محل اعرابی، انواع آن و نیز تثبیت کامل مفهوم این مبحث باید از تمرین و تکرار کمک بگیرید؛ همچنین، میتوانید از منابع آموزشی استاندارد در این زمینه استفاده نمایید.
دوره آموزش عربی تیتان که همچون یک زنگ عربی به صورت آفلاین شما را در یادگیری هر چه بهتر انواع محل اعرابی و نقش کلمات در جمله کمک خواهد کرد، ویژه پایههای هفتم تا دوازدهم و برای رشتههای ریاضی، تجربی و انسانی در مجموعهی آکادمی عربی آماده شده است که میتوانید از آن استفاده کنید.
انواع اعراب کلمات شامل مرفوع، منصوب، مجرور، مجزوم میباشد که در ادامه هر کدام از انواع محلهای اعرابی را به شما یاد خواهیم داد تا بتوانید سوالات مربوط به تشخیص محل اعرابی را به خوبی پاسخ دهید.
اعراب مرفوع:
اعراب مرفوع در انتهای اسم با حرکت «ـﹹــٌ» و علامتهای «انِ، ونَ» خود را نشان میدهد.
حرکت ضمه و تنوین آن در اسمهای مفرد، جمع مونث سالم و جمعهای مکسر خود را نشان میدهد.
مثال محل اعرابی مرفوع در جمله:
- المُمَرِّضةُ سارَتْ نَحوَ المُستَشفَی: پرستار به سمت بیمارستان حرکت کرد.
(الُمَرِّضَةُ: مبتدا (اسم مفرد) و مرفوع به ضمّه)
- سارَتِ مُمَرِّضاتٌ نَحوَ المُستَشفَی: پرستارانی به سمت بیمارستان حرکت کردند.
(الُمَرِّضاتُ: فاعل (جمع مونث سالم) و مرفوع به ضمّه)
- شُجِّعُ التَّلامیذُ فی ساحة المدرسة: دانش آموزان در حیاط مدرسه تشویق شدند.
(التَّلامیذُ: نائب فاعل (جمع مکسر) و مرفوع به ضمّه)
علامت «انِ» در اسمهای مثنی و «ونَ» در جمع مذکر سالم خود را نشان میدهند:
- التِّلمیذانِ یَجتَهِدانِ فی دروسهما: دانش آموزان در درسهایشان تلاش میکنند.
(التِّلمیذانِ: مبتدا (اسم مثنی) و مرفوع به «الف»)
این اعراب مخصوص نقشهای مبتدا، خبر، فاعل، نائب فاعل، اسم افعال ناقصه، خبر حروف مشبّهة بالفعل می باشند.
باید دقت کنیم که اگر هر کدام از این نقشها صفت بگیرند، اعراب صفت نیز مرفوع میشود.
- کانتِ المُمرِّضاتُ المجتهداتُ فی المستشفی: پرستاران زحمت کش در بیمارستان بودند.
(الُمَرِّضاتُ: فاعل و مرفوع به ضمّه / المجتهداتُ: صفت و مرفوع به ضمّه)
آموزش عربی کامل و فشرده با دورهی تیتان
محل اعرابی منصوب
اعراب منصوب در انتهای اسم با حرکت «ﹷـــﹱ» و علامتهاي «يْنِ، ينَ» خود را نشان میدهد.
حرکت فتحه و تنوین آن در اسمهای مفرد، جمع مونث سالم و جمعهای مکسر خود را نشان میدهند:
- أخذتُ کتاباً من المکتبة: کتابی از کتابخانه گرفتم.
(کتاباً: مفعول به (اسم مفرد) و منصوب به فتحه)
- اِشتریتُ الحقیباتِ المدرسیّةَ لأولادی: برای فرزندانم کیفهای مدرسهای خریدم.
(الحقیباتِ: مفعول به (جمع مونث سالم) و منصوب به اعراب فرعی کسره)
نکته: جمع مونث سالم در حالت منصوب فتحه «ﹷ» نمیپذیرد و به جای آن از کسره «ﹻ» استفاده میشود.
- أخذتُ الکتبَ من صدیقتی: کتابها را از دوستم گرفتم.
(الکُتُبَ: مفعولبه (جمع مکسر) و منصوب به فتحه)
علامت «يْنِ» در اسمهای مثنی و «ينَ» در جمع مذکر سالم خود را نشان میدهند:
- أنا و اُختی نَحتَرِمُ والدَيْنا: من و خواهرم به پدر و مادرمان احترام میگذاریم.
(والدَيْنِ: مفعول به (اسم مثنی) و منصوب به «یاء»)
توجه: دقت کنید که «والدَيْنِ» به دلیل مضاف شدن «ن»اش حذف شده است.
- إنَّ المسلمینَ قادرونَ أن یسیطروا علی الکافرین: مسلمانان قادرند که بر کافران غلبه کنند.
(المسلمینَ: اسم إنَّ (جمع مذکر سالم) و منصوب به «یاء»)
توجه: اعراب مجرور مخصوص اسم است و در فعلها جایی ندارد و نیز اعراب مجزوم مخصوص فعل است و در اسمها جایی ندارد.
اعراب جزم مربوط به نقش کلمه نیست بلکه تنها به عواملی بستگی دارد که باعث تغییر اعراب فعل مضارع میشوند.
محل اعرابی مجرور
اعراب مجرور در انتهای اسم با حرکت « ﹻـــٍ » و علامتهای «يْنِ، ينَ» خود را نشان میدهد.
حرکت کسره و تنوین آن در اسمهای مفرد، جمع مونث سالم و جمعهای مکسر خود را نشان میدهند:
- سَلَّمتُ علی التِّلمیذِ: به دانش آموز سلام کردم.
(التِّلمیذِ: مجرور (اسم مفرد) به کسره)
- سَلَّمتُ علی التِّلمیذِاتِ: به دانش آموزان (دختر) سلام کردم.
(التِّلمیذاتِ: مجرور (جمع مونث سالم) به کسره)
- سَلَّمتُ علی التَّلامیذِ: به دانش آموزان (پسر) سلام کردم.
(التَّلامیذِ: مجرور (جمع مکسر) به کسره)
علامت «يْنِ» در اسمهای مثنی و «ينَ» در جمع مذکر سالم خود را نشان میدهد:
- سَلَّمتُ علی التِّلمیذَیْنِ: به دو دانش آموز سلام کردم.
(التِّلمیذَیْنِ: مجرور (اسم مثنی) به «یاء»)
- سَلَّمتُ علی التِّلمیذینَ: به دانش آموزان سلام کردم.
(التِّلمیذینَ: مجرور (جمع مذکر سالم) به «یاء»)
این اعراب مخصوص نقشهای مجرور به حرف جر و مضافالیه میباشد اما باید دقت کنیم که اگر هر کدام از این نقشها صفت بگیرند، اعراب صفت نیز مجرور میشود.
- سَلَّمتُ علی التِّلمیذینَ المُجدِّینَ: به دانش آموزان کوشا سلام کردم.
(المُجدِّینَ: صفت و مجرور به «یاء»)
اعراب محلی
جملهها (فعلیه و اسمیه) و اسمهای مبنی اعراب محلی میگیرند.
یعنی چون نمیتوانند اعراب بگیرند، تنها از محلی که در آن واقع شدهاند میتوان به نقش آنها پی برد؛ مثلا اگر اسمی مفعولبه و منصوب و نیز مبنی است، میگوییم محلی که اسم در آن جا واقع شده محل مفعول به و محل نصب است و آن اسم از لحاظ محل منصوب است نه از لحاظ لفظ:
- أنا و اُختی نَحتَرِمُ والدَيْنا:
(نَحتَرِمُ: خبر (جمله فعلیه) و مرفوع محلاً)
- اشتریتُ هذه المَلابسَ: این لباسها را خریدم.
(هذه: مفعول به (اسم مبنی) و منصوب محلا)
چگونگی تشخیص محل اعرابی یا نقش کلمات
برای تشخیص نقش هر کلمه در جمله باید انواع جملات و قواعد مربوط به هر یک از نقشها را کاملا بدانید زیرا در قواعد تمام ویژگیهای یک نقش به علاوه اعراب آنها بررسی میشود.
علاوه بر قواعد شما باید بتوانید یک جمله را به راحتی ترجمه کنید؛ ترکیب داشتن علم قواعد و ترجمه به شما در تشخیص انواع نقشها در جملات عربی کمک میکند.
برای مشاهده ویدئوهای آموزشی رایگان دیگر حتما کانال آپارات آکادمی عربی رو دنبال کنید و به دوستان خودتون هم معرفی کنید.
مشاوره رایگان و رفع اشکال
در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتر در باکس پایین اطلاعات خود را وارد کرده تا مشاورین تیم آکادمی عربی خیلی سریع با شما تماس گیرند.
همچنین میتوانید نظرات خود را در قسمت دیدگاهها برای ما بنویسید؛ و برای رفع اشکال درسی خود عضو سوپر گروه رفع اشکال رایگان آکادمی عربی شوید.
درخواست مشاوره رایگان

مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
روش 10 ثانیهای حل سوالات ترجمه عربی به فارسی
مضاف و مضاف الیه در عربی + 5 تمرین با پاسخ تشریحی
انواع اسم در عربی + 10 تمرین با پاسخ
مبتدا و خبر در عربی و انواع آن + 20 تمرین با پاسخ تشریحی
فعل مضارع در زبان عربی
فعل امر در زبان عربی
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
محشر بود